Informacja dla właścicieli gospodarstw, w których utrzymywane są owce lub kozy.

UWAGA!!!

Zmiany w wymaganiach dotyczących handlu (pomiędzy państwami członkowskimi UE) owcami i kozami hodowlanymi oraz przeznaczonymi do tuczu oraz ich nasieniem i zarodkami w odniesieniu do trzęsawki owiec i kóz (scrapie).

W załączniku VIII do rozporządzenia (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 999/2001 z dnia 22 maja 2001 r. ustanawiającym zasady dotyczące zapobiegania, kontroli i zwalczania niektórych przenośnych gąbczastych encefalopatii zostały określone zmienione przepisy regulujące wewnątrzunijny handel żywymi owcami i kozami, a także ich nasieniem
i zarodkami.

Zmiany przepisów dokonano rozporządzeniem Komisji (UE) nr 630/2013
z dnia 28 czerwca 2013 r. oraz rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) nr 631/2013 z dnia 28 czerwca 2013 r.

Na czym polegają zmiany?

W załączniku VIII do rozporządzenia (WE) nr 999/2001 określono ramy prawne ustanawiania w państwach członkowskich UE oficjalnego systemu uznawania statusów gospodarstw, w których utrzymywane są owce lub kozy,
w odniesieniu do trzęsawki klasycznej.

Warunkiem uczestnictwa gospodarstwa w handlu wewnątrzunijnym owcami lub kozami jest określenie statusu tego gospodarstwa w odniesieniu do trzęsawki klasycznej.

W związku z powyższym, przewidziano dwustopniowy system klasyfikacji gospodarstw, w którym gospodarstwom nadawane będą następujące statusy w odniesieniu do trzęsawki klasycznej:

1)  o znikomym ryzyku wystąpienia trzęsawki klasycznej,

2)  o kontrolowanym ryzyku wystąpienia trzęsawki klasycznej.

 

UWAGA!!!

W handlu wewnątrzunijnym owcami i kozami przeznaczonymi do hodowli lub chowu do państw członkowskich UE prowadzących krajowy program kontroli trzęsawki klasycznej oraz do państw o znikomym ryzyku wystąpienia trzęsawki klasycznej (obecnie Austria, Dania, Finlandia
i Szwecja)
, należy od gospodarstwa wprowadzającego do handlu ww. zwierzęta wymagać statusu znikomego ryzyka występowania trzęsawki klasycznej.

W stosunku do zwierząt hodowlanych z przeznaczeniem do pozostałych państw członkowskich wymagać należy, by pochodziły one z gospodarstw minimum o kontrolowanym ryzyku występowania trzęsawki klasycznej.

 

Wnioski:

Owce i kozy przeznaczone w handlu wewnątrzunijnym do hodowli lub do tuczu, pochodzące z gospodarstw o znikomym ryzyku występowania trzęsawki klasycznej mogą być wprowadzane do:

  • państw o znikomym ryzyku występowania trzęsawki klasycznej,
  • państw prowadzących krajowy program kontroli trzęsawki klasycznej,
  • pozostałych państw członkowskich UE.

 

Owce i kozy przeznaczone w handlu wewnątrzunijnym do hodowli lub do tuczu, pochodzące z gospodarstw o kontrolowanym ryzyku wystąpienia trzęsawki klasycznej mogą być wprowadzane do:

  • wszystkich państw członkowskich UE poza państwami o znikomym ryzyku występowania trzęsawki klasycznej i państwami, w których prowadzony jest krajowy program kontroli trzęsawki klasycznej (tj. Austria, Dania, Finlandia i Szwecja).

 

Wymagania wobec gospodarstw:

I. GOSPODARSTWO O ZNIKOMYM RYZYKU WYSTĘPOWANIA TRZĘSAWKI KLASYCZNEJ, zgodnie z punktem 1.2 Rozdziału A Sekcji A załącznika VIII rozporządzenia (WE) nr 999/2001:

Gospodarstwo, w którym utrzymywane są owce lub kozy, może zostać uznane za gospodarstwo o znikomym ryzyku występowania trzęsawki klasycznej, o ile od przynajmniej 7 lat spełnia następujące warunki:

1) owce i kozy są na stałe oznakowane i zachowywana jest dokumentacja, co umożliwia śledzenie ich losu do gospodarstwa urodzenia;

2) zachowywana jest dokumentacja dotycząca przemieszczania owiec i kóz do i z gospodarstwa;

3) wprowadzać można wyłącznie następujące owce i kozy:

a) owce i kozy z gospodarstw o znikomym ryzyku występowania trzęsawki klasycznej;

b) owce i kozy z gospodarstw, które spełniają warunki określone w pkt I ppkt 1) do 9) od przynajmniej siedmiu lat lub przez przynajmniej taki sam okres, jak gospodarstwo, do którego zwierzęta te mają być wprowadzone;

c) owce o genotypie białka prionowego ARR/ARR;

4) gospodarstwo podlega regularnym kontrolom, których celem jest weryfikacja zgodności z wymaganiami określonymi w pkt I. ppkt 1) do 9), dokonywana przez urzędowego lekarza weterynarii, i które przeprowadzane muszą być przynajmniej raz w roku;

5) nie potwierdzono żadnego przypadku trzęsawki klasycznej;

6) wszystkie owce i kozy powyżej 18 miesiąca życia poddawane ubojowi
w celu spożycia przez ludzi, badane są przez urzędowego lekarza weterynarii, a te, które wykazują objawy wyniszczenia, objawy neurologiczne lub które poddano ubojowi z konieczności, poddawane są badaniom laboratoryjnym na obecność trzęsawki klasycznej;

Od dnia 1 stycznia 2014 r. wszystkie owce i kozy powyżej 18 miesiąca życia, które padły lub zostały uśmiercone z powodów innych niż ubój w celu spożycia przez ludzi, poddaje się badaniom laboratoryjnym na obecność trzęsawki klasycznej.

Oprócz warunków określonych w  pkt I, ppkt 1) do 6), od dnia 1 stycznia 2014 r. powinny być spełniane następujące warunki:

7) do gospodarstwa wprowadzać można wyłącznie zarodki/komórki jajowe następujących owiec i kóz:

a) zarodki/komórki jajowe od samic (dawczyń), które są od urodzenia utrzymywane w państwie członkowskim o znikomym ryzyku występowania trzęsawki klasycznej lub w gospodarstwie o znikomym lub kontrolowanym ryzyku występowania trzęsawki klasycznej lub które spełniają następujące wymagania:

– dawczynie są na stałe oznakowane w celu umożliwienia śledzenia ich losu do gospodarstwa urodzenia;

– dawczynie są od urodzenia utrzymywane w gospodarstwach, w których
w trakcie ich pobytu nie stwierdzono przypadków trzęsawki klasycznej;

– dawczynie nie wykazują klinicznych objawów trzęsawki w czasie pobierania zarodków/komórek jajowych;

b) zarodki/komórki jajowe owiec o genotypie białka prionowego ARR/ARR;

8) do gospodarstwa wprowadzać można wyłącznie nasienie następujących owiec i kóz:

a) nasienie od samców (dawców) utrzymywanych od urodzenia w państwie członkowskim o znikomym ryzyku występowania trzęsawki klasycznej lub
w gospodarstwie o znikomym ryzyku lub kontrolowanym ryzyku występowania trzęsawki klasycznej lub spełniających następujące wymagania:

– dawcy są na stałe oznakowani w celu umożliwienia śledzenia ich losu do gospodarstwa urodzenia;

– dawcy nie wykazują klinicznych objawów trzęsawki w czasie pobierania nasienia;

b) nasienie owiec od tryka o genotypie białka prionowego ARR/ARR;

9) owce i kozy w gospodarstwie nie mają bezpośredniego lub pośredniego kontaktu, włącznie z wspólnym wypasem, z owcami i kozami z gospodarstw
o niższym statusie.

UWAGA!!!

WYMAGANIA DOTYCZACE PASTWISK:

  1. I.             PASTWISKA, NA KTÓRYCH WYPASANE BYŁY RÓWNIEŻ OWCE I KOZY POCHODZĄCE Z PAŃSTW, W KTÓRYCH W OSTATNICH LATACH STWIERDZANO PRZYPADKI TRZĘSAWKI KLASYCZNEJ:

Ze względu na długotrwałe pozostawanie (minimum 29 miesięcy) w glebie pastwiska, na którym były wypasane owce i kozy materiału zakaźnego wywołującego trzęsawkę klasyczną, wobec pastwisk, na których wypasane były owce i kozy pochodzące z państw, w których w ostatnich latach stwierdzono przypadki trzęsawki klasycznej (np. Słowacja, Czechy, Niemcy, Hiszpania, Cypr, Francja, Węgry, Holandia, Norwegia, Portugalia, Rumunia, Słowenia, Irlandia, Włochy):

przy ubieganiu się o nadanie statusu gospodarstwa o znikomym ryzyku wystąpienia trzęsawki klasycznej wymagane jest niewypasanie owiec i kóz na pastwiskach, na których w ciągu ostatnich 7 lat wypasane były owce i kozy pochodzące z państw, których w ostatnich latach stwierdzono przypadki trzęsawki klasycznej

po uzyskaniu przez gospodarstwo statusu gospodarstwa o znikomym ryzyku wystąpienia trzęsawki klasycznej nie wolno w ogóle korzystać z pastwisk dla owiec i kóz, na których w ciągu ostatnich 7 lat wypasane były owce i kozy pochodzące z gospodarstw posiadających niższy status niż status znikomego ryzyka wystąpienia trzęsawki klasycznej oraz wypasane były owce i kozy, które pochodziły z państw, których w ostatnich latach stwierdzono przypadki trzęsawki klasycznej

Te wymagania dotyczące niewypasania zwierząt na wspólnych lub naprzemiennych pastwiskach nie dotyczą sytuacji, gdy przy przemieszczaniu zwierząt i wprowadzaniu zwierząt do gospodarstwa przeznaczenia, gospodarstwo pochodzenia danego zwierzęcia posiadało w momencie wprowadzania do gospodarstwa przeznaczenia zwierzęcia, nadany status gospodarstwa o znikomym ryzyku wystąpienia trzęsawki klasycznej lub wprowadzane zwierzę było o genotypie ARR/ARR.

 

  1. II.           PASTWISKA, NA KTÓRYCH WYPASANE BYŁY OWCE I KOZY POCHODZĄCE JEDYNIE Z POLSKI:

przy ubieganiu się o nadanie statusu gospodarstwa o znikomym ryzyku wystąpienia trzęsawki klasycznej polskie władze weterynaryjne uznają, że ze względu na to, że w Polsce do chwili obecnej nie stwierdzono żadnego przypadku trzęsawki klasycznej wśród owiec i kóz, nadania danemu gospodarstwu ww. statusu nie wstrzymują wspólne lub naprzemienne wypasy zwierząt pochodzących z Polski.

ALE!!!!

Jeśli do stada zostały wprowadzone w ciągu ostatnich 7 lat owce i kozy pochodzące z państw, w których wystąpiła w ciągu ostatnich 7 lat trzęsawka klasyczna – obowiązują wymagania dla pastwisk takie jak wyżej – opisane w punkcie I, chyba, że gospodarstwo pochodzenia danego zwierzęcia posiadało w momencie wprowadzania do gospodarstwa przeznaczenia zwierzęcia, nadany status gospodarstwa o znikomym ryzyku wystąpienia trzęsawki klasycznej lub wprowadzane zwierzę było o genotypie ARR/ARR.

po uzyskaniu przez gospodarstwo statusu gospodarstwa o znikomym ryzyku wystąpienia trzęsawki klasycznej nie wolno wypasać owiec i kóz razem z innymi owcami i kozami pochodzącymi z gospodarstw bez nadanego statusu lub z gospodarstw posiadających niższy status, wspólne lub naprzemienne wypasy możliwe są jedynie ze zwierzętami z innego gospodarstwa posiadającego nadany status gospodarstwa o znikomym ryzyku wystąpienia trzęsawki klasycznej.

 

II. GOSPODARSTWO O KONTROLOWANYM RYZYKU WYSTĘPOWANIA TRZĘSAWKI KLASYCZNEJ, zgodnie z punktem 1.3 Rozdziału A Sekcji A załącznika VIII rozporządzenia (WE) nr 999/2001 :

Gospodarstwo, w którym utrzymywane są owce lub kozy może zostać uznane za gospodarstwo o kontrolowanym ryzyku występowania trzęsawki klasycznej, o ile od przynajmniej 3 lat spełnia ono następujące warunki:

1) owce i kozy są na stałe oznakowane i zachowywana jest dokumentacja, co umożliwia śledzenie ich losu do gospodarstwa urodzenia;

2) zachowywana jest dokumentacja dotycząca przemieszczania owiec i kóz do i z gospodarstwa;

3) wprowadzać można wyłącznie następujące owce i kozy:

a) owce i kozy z gospodarstw o znikomym lub kontrolowanym ryzyku występowania trzęsawki klasycznej;

b) owce i kozy z gospodarstw, które spełniają warunki określone w pkt II ppkt 1) do 9) od przynajmniej trzech lat lub przez przynajmniej taki sam okres, jak gospodarstwo, do którego te zwierzęta mają być wprowadzone;

c) owce o genotypie białka prionowego ARR/ARR;

4) gospodarstwo podlega regularnym kontrolom, których celem jest weryfikacja zgodności z wymaganiami określonymi w pkt II ppkt 1) do 9), dokonywana przez urzędowego lekarza weterynarii, i które przeprowadzane muszą być przynajmniej raz w roku,

5) nie potwierdzono żadnego przypadku trzęsawki klasycznej;

6) wszystkie owce i kozy powyżej 18 miesiąca życia poddawane ubojowi
w celu spożycia przez ludzi badane są przez urzędowego lekarza weterynarii, a te, które wykazują objawy wyniszczenia, objawy neurologiczne lub które zostały poddane ubojowi z konieczności, poddawane są badaniom laboratoryjnym na obecność trzęsawki klasycznej;

Od dnia 1 stycznia 2014 r. wszystkie owce i kozy powyżej 18 miesiąca życia, które padły lub zostały uśmiercone z powodów innych niż ubój w celu spożycia przez ludzi, poddaje się badaniom laboratoryjnym na obecność trzęsawki klasycznej.

Oprócz warunków określonych w  pkt II, ppkt 1) do 6), od dnia 1 stycznia 2014 r. powinny być spełniane następujące warunki:

7) do gospodarstwa wprowadzać można wyłącznie zarodki/komórki jajowe następujących owiec i kóz:

a) zarodki/komórki jajowe od samic (dawczyń), które są od urodzenia utrzymywane w państwie członkowskim o znikomym ryzyku występowania trzęsawki klasycznej lub w gospodarstwie o znikomym lub o kontrolowanym ryzyku występowania trzęsawki klasycznej lub które spełniają następujące wymagania:

– dawczynie są na stałe oznakowane w celu umożliwienia śledzenia ich losu do gospodarstwa urodzenia;

– dawczynie są od urodzenia utrzymywane w gospodarstwach, w których
w trakcie ich pobytu nie stwierdzono przypadków trzęsawki klasycznej;

– dawczynie nie wykazują klinicznych objawów trzęsawki w czasie pobierania zarodków/komórek jajowych;

b) zarodki/komórki jajowe owiec o genotypie białka prionowego ARR/ARR

8) wprowadzać można wyłącznie nasienie następujących owiec i kóz:

a) nasienie od samców (dawców), którzy są od urodzenia utrzymywani
w państwie członkowskim o znikomym ryzyku występowania trzęsawki klasycznej lub w gospodarstwie o znikomym lub o kontrolowanym ryzyku występowania trzęsawki klasycznej lub którzy spełniają następujące wymagania:

– dawcy są na stałe oznakowani w celu umożliwienia śledzenia ich losu do gospodarstwa urodzenia;

– dawcy nie wykazują klinicznych objawów trzęsawki w czasie pobierania nasienia;

b) nasienie owiec od tryka o genotypie białka prionowego ARR/ARR;

9) owce i kozy w gospodarstwie nie mają bezpośredniego lub pośredniego kontaktu, włącznie z wspólnym wypasem, z owcami i kozami z gospodarstw o niższym statusie.

UWAGA!!!

WYMAGANIA DOTYCZACE PASTWISK:

I.       PASTWISKA, NA KTÓRYCH WYPASANE BYŁY RÓWNIEŻ OWCE I KOZY POCHODZĄCE Z PAŃSTW, W KTÓRYCH W OSTATNICH LATACH STWIERDZANO PRZYPADKI TRZĘSAWKI KLASYCZNEJ:

Ze względu na długotrwałe pozostawanie (minimum 29 miesięcy) w glebie pastwiska, na którym były wypasane owce i kozy materiału zakaźnego wywołującego trzęsawkę klasyczną, wobec pastwisk, na których wypasane były owce i kozy pochodzące z państw, w których w ostatnich latach stwierdzono przypadki trzęsawki klasycznej (np. Słowacja, Czechy, Niemcy, Hiszpania, Cypr, Francja, Węgry, Holandia, Norwegia, Portugalia, Rumunia, Słowenia, Irlandia, Włochy):

– przy ubieganiu się o nadanie statusu gospodarstwa o kontrolowanym ryzyku wystąpienia trzęsawki klasycznej wymagane jest niewypasanie owiec i kóz na pastwiskach, na których w ciągu ostatnich 3 lat wypasane były owce i kozy pochodzące z państw, których w ostatnich latach stwierdzono przypadki trzęsawki klasycznej

– po uzyskaniu przez gospodarstwo statusu gospodarstwa o kontrolowanym ryzyku wystąpienia trzęsawki klasycznej nie wolno w ogóle korzystać z pastwisk dla owiec i kóz, na których w ciągu ostatnich 3 lat wypasane były owce i kozy pochodzące z gospodarstw posiadających niższy status niż status znikomego ryzyka wystąpienia trzęsawki klasycznej oraz wypasane były owce i kozy, które pochodziły z państw, których w ostatnich latach stwierdzono przypadki trzęsawki klasycznej

Te wymagania dotyczące niewypasania zwierząt na wspólnych lub naprzemiennych pastwiskach nie dotyczą sytuacji, gdy przy przemieszczaniu zwierząt i wprowadzaniu zwierząt do gospodarstwa przeznaczenia, gospodarstwo pochodzenia danego zwierzęcia posiadało w momencie wprowadzania do gospodarstwa przeznaczenia zwierzęcia, nadany status gospodarstwa o znikomym lub kontrolowanym ryzyku wystąpienia trzęsawki klasycznej lub wprowadzane zwierzę było o genotypie ARR/ARR.

II.      PASTWISKA, NA KTÓRYCH WYPASANE BYŁY OWCE I KOZY POCHODZĄCE JEDYNIE Z POLSKI:

– przy ubieganiu się o nadanie statusu gospodarstwa o kontrolowanym ryzyku wystąpienia trzęsawki klasycznej polskie władze weterynaryjne uznają, że ze względu na to, że w Polsce do chwili obecnej nie stwierdzono żadnego przypadku trzęsawki klasycznej wśród owiec i kóz, nadania danemu gospodarstwu ww. statusu nie wstrzymują wspólne lub naprzemienne wypasy zwierząt pochodzących z Polski.

ALE!!!!    

Jeśli do stada zostały wprowadzone w ciągu ostatnich 3 lat owce i kozy pochodzące z państw, w których wystąpiła w ciągu ostatnich lat trzęsawka klasyczna – obowiązują wymagania dla pastwisk takie jak wyżej – opisane w punkcie I, chyba, że gospodarstwo pochodzenia danego zwierzęcia posiadało w momencie wprowadzania do gospodarstwa przeznaczenia zwierzęcia, nadany status gospodarstwa o znikomym lub kontrolowanym ryzyku wystąpienia trzęsawki klasycznej lub wprowadzane zwierzę było o genotypie ARR/ARR.

– po uzyskaniu przez gospodarstwo statusu gospodarstwa o kontrolowanym ryzyku wystąpienia trzęsawki klasycznej nie wolno wypasać owiec i kóz razem z innymi owcami i kozami pochodzącymi z gospodarstw bez nadanego statusu, wspólne lub naprzemienne wypasy możliwe są jedynie ze zwierzętami z innego gospodarstwa posiadającego nadany status gospodarstwa o znikomym lub kontrolowanym ryzyku wystąpienia trzęsawki klasycznej.

 

Gospodarstwo niespełniające wymagań dla uznania je za gospodarstwo o znikomym lub kontrolowanym ryzyku występowania trzęsawki klasycznej, i któremu niemożliwe jest nadanie statusu w odniesieniu do tej choroby

Owce pochodzące z gospodarstw nie spełniających wymagań dla uznania je za gospodarstwa o znikomym lub kontrolowanym ryzyku występowania trzęsawki klasycznej i którym niemożliwe jest nadanie statusu w odniesieniu do tej choroby mogą być wprowadzane do handlu zgodnie z poniższymi warunkami:

1)    owce przeznaczone do hodowli do państwa członkowskiego innego niż państwa o znikomym ryzyku występowania trzęsawki klasycznej lub innego niż państwa prowadzące krajowy program kontroli tej choroby, u których w badaniu genetycznym (przeprowadzanym na wniosek właściciela owiec i na jego koszt) stwierdzono genotyp ARR/ARR oraz pod warunkiem, że nie pochodzą one z gospodarstwa poddanego ograniczeniom wprowadzonym w następstwie potwierdzenia obecności trzęsawki lub innych przenośnych gąbczastych encefalopatii u owiec lub  kóz.

 

2)    owce przeznaczone do wszystkich celów za wyjątkiem natychmiastowego uboju, przeznaczone do państwa członkowskiego o znikomym ryzyku występowania trzęsawki klasycznej lub prowadzącego krajowy program kontroli, u których w badaniu genetycznym (przeprowadzonym na wniosek właściciela owiec i na jego koszt) stwierdzono genotyp ARR/ARR oraz pod warunkiem że nie pochodzą one z gospodarstwa poddanego ograniczeniom, wprowadzonym w następstwie potwierdzenia obecności trzęsawki lub innych przenośnych gąbczastych encefalopatii u owiec lub  kóz.

 

Genotyp ARR/ARR danej owcy warunkuje możliwość wprowadzania tego zwierzęcia do handlu wewnątrzunijnego, niezależnie od statusu gospodarstwa pochodzenia tego zwierzęcia.

 

UWAGA!!!

Cały czas istnieje możliwość wprowadzania do handlu wewnątrzunijnego owiec i kóz przeznaczonych do natychmiastowego uboju, niezależnie od statusu gospodarstwa pochodzenia tych zwierząt, o ile gospodarstwo takie nie jest objęte ograniczeniami w związku z:

– wystąpieniem u owiec lub kóz w nim przebywających trzęsawki klasycznej

lub

– niewykluczeniem wystąpienia u tych zwierząt BSE.

11 sierpnia 2015

Agata Ballarin

Skip to content